مطالعات فرهنگی و رسانه ایران
این تارنما به آخرین مباحث حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه ایران با چشم انداز ارتباطی می پردازد.مطالعات فرهنگی و رسانه ایران
این تارنما به آخرین مباحث حوزه مطالعات فرهنگی و رسانه ایران با چشم انداز ارتباطی می پردازد.رمانتیسیسم چیست؟
«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»، دکتر سید علی قاسم زاده- جنبش ادبی رمانتیسیسم در قرن 18 و 19 شکل گرفت. این جنبش به نبوغ هنرمند اهمیت می دهد و اینکه هنرمند خلاقیت ایجاد کند. این مکتب از مفاهیم نظری، اثباتی به شکل روزمره رسیده است. مقاله دکتر سید علی قاسم زاده را در باره این جنبش ادبی با هم می خوانیم.
مقدمه
نخستین یا انعکاس مقابله طلب درباره کلاسی سیزم را باید رمانتیسیسم به شمار آورد لذا «رمانتیسم» پیش از اینکه یک جریان ادبی و هنری باشد یک مرحله از حساسیت اروپایی است که نخست در اواخر قرن هجدهم در انگلستان با ویلیام بلیک (w.blake)، ورد زورث(wordsworth)، کالریج(coleridge)، و در آلمان با گوته (Goete)، شیللر(Shiller)، هولدرلین(Holderlin) و سپس در قرن نوزدهم در فرانسه با ویکتور هوگو، شاتو بریان، لامارتین، در ایتالیا با مانتسونی(manzni)، لئوپاردی(Lepardi)،دراسپانیا با سوریلا (Zorrilla) و در کشورهای اسکاندیناوی با اولنشلاگر(oeheenschlager)، تگنر(Tegner) و استاگنلیوس (Stagnelius) ظاهر می شود. بنا براین رمانتیسم در اصل یک جنبش کاملا انقلابی است و شعارهای آنان همان سخنان فلسفی و سیاسی است که تقریبا همه آنها در عصر روشنگری مطرح شده است. بیان آزاد حساسیت های انسان و تأیید حقوق فردی.» (1)
رمانتیسم جریان حاکم بر جامعه ای است که از سختگیری و تعصب های کلاسیک آن دلزده شده اند و خواهان آزادی عمل بیشتر برای خویشاند لذا تقابل میان کلاسیک و رمانتیک همواره در برابر منتقدان آزاد قرار دارد.
1. تعریف رمانتیسم
تحدید موضوع و تعریف واژه رمانتیسم کار چندان ساده ای نیست و قدم نهادن در آن بسیار دشوار و گاه مخاطره آمیز چنانکه ای.بی. پرگام در سال 1941 بیان داشته :«کسی که صدد ارائه تعریفی از رمانتیسم برآید به کاری مخاطره آمیز دست زده که بسیاری از کسان را ناکام گذارده است.» (2)
دلیل چنین مدعایی را می توان در نوع تعاریف ذیل مشاهده کرد:
گوته: «رمانتیسم بیماری و کلاسی سیسم سلامت است».
روسو: «رمانتیسم بازگشت به طبیعت».
ویکتورهوگو: «آزادی خواهی در ادبیات، درآمیختن گروتسک با تراژدی و هنر والا که در مکتب کلاسیسیزم منع شده بود حقیقت کامل زندگی است.»
لوکاس: «رمانتیسم: آزادسازی سطوح ناخودآگاه ذهن، یک رؤیای مستی بخش؛ در حالی کهکلاسی سیزم عبارت است از سلطه ذهن خودآگاه».
واتس دانتون: «نوزایی و تجدید چاپ اعجاب و حیرت».
آیزایا برلین: «حکومت مستبدانه هنر بر زندگی.»(3)
فرهنگ از نگاه جامعه شناسان و مردم شناسان
«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- در این نوشتار به صورت خلاصه نظرات برجسته برخی از جامعه شناسان را در باب فرهنگ مطرح می کنیم.
تیلور به معنای نماینده مردم شناسی و انسان شناسی فرهنگ و تمدن را با هم تعریف کرده است. وی در کتاب «تاریخ جوامع اجتماعی» می گوید: جوامع اجتماعی هنوز به آن سطح نرسیده اند که فرهنگ داشته باشند. او تکامل تک خطی را توضیح می دهد. این بحث تکامل تک خطی در کتاب «مطالعات فرهنگی؛ مبانی و اصول» دکتر بهار آمده است اما دکتر بهار در مورد آن توضیح نداده اند. تکامل تک خطی یعنی مسیری برای فرهنگ وجود دارد که همه جوامع آن مسیر را دیر یا زود طی می کنند و بالاخره همه آنها به انتها می رسند.
بوآس بر تفاوت های فرهنگی تکیه می کند. او مردم شناسی است که روش متفاوتی نسبت به تایلور دارد. او بیشتر اینها را تفاوت های فرهنگی می داند. او می گوید که مردم شناس باید مشاهده کند.
بوآس بر نسبیت فرهنگی اعتقاد دارد. بر خلاف تایلور که فرهنگ را تک خطی می بیند. سامر در مقابل این ها قوم مداری را مطرح می کند که که گروهی خاص مرکز همه گروه هاست..
اینجا مفهوم خود و دیگری- سلطه و غیر سلطه- مطرح می شود. تحت سلطه استعمار کشورهایی مثل هند و الجزایر زبانشان زبان استعمار شده است.
اما سوال اینجاست که چرا از آلمان فرهنگ بیرون می آید و از فرانسه، تمدن؟
در مردم شناسی فرانسه فرهنگ غایب است. دورکیم از فرهنگ یا تمدن نام می برد.
اولین کتابی که درباره فرهنگ جامعه نوشته شد، اثر بلینگتون است. او فرهنگ و جامعه را یکی می بیند.
یکی دیگر از واژه هایی که دورکیم در فرهنگ به آن می پردازد، بحث وجدان جمعی است.
بحث دورکیم جامعه است. مجموعه ای از ارزش ها، باورها و نگرش های فرد از نظر دورکیم وجدان جمعی اوست. او در بحث دین از مناسک می گوید. دورکیم مناسک گراست.
مطالعات فرهنگی در تعریف فرهنگ آن را از اصطلاح ایجابی، پوزیتیوستی به سطح جاری و ساری زندگی روزمره می کشاند.
نگاه دایره المعارفی به مقوله فرهنگ
«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- در مطالعات فرهنگی و رسانه در خصوص فرهنگ، کتاب دنی کوش، یکی از منابع اصلی است. کتاب دنی کوش از دو منظر قابل ملاحظه است:
1. بررسی تاریخی
2. از منظر دایره المعارفی
بنابراین در این یادداشت برآنیم که نگاه دایره المعارف دنی کوش را مورد مطالعه قرار دهیم.
اول باید گفت که دایره المعارفی نگاه کردن خوبی ها و بدی هایی دارد. این رویکرد می گوید که فرهنگ چیست؟ با این رویکرد تصویری خام از فرهنگ ارائه می شود.
مشکلات رویکرد دایره المعارفی:
- باعث بازاری شدن مفهوم فرهنگ می شود. هرکسی بدون تخصص به این مفهوم وارد می شود.
- تقدم دایره المعارفی پیدا کردن در تمام علوم انسانی رشد پیدا می کند. اینکه همه فقط می خواهند فهم پیدا کنند.
- مشکل عام گرایی در حوزه فرهنگ اتفاق می افتد. هر کسی فرهنگ شناس می شود.
- موضوعی می شود برای داوری کردن. آدم های بی فرهنگ و با فرهنگ در اینجا ظهور پیدا می کنند.
- اصطلاحات متونی را فرهنگ به خودش می گیرد. فرهنگ رانندگی، فرهنگ روزنامه نگاری و ...
- افرادی عناصر فرهنگ مثل سبک زندگی و فرهنگ روزمره را مورد نظر قرار می دهند.
- افرادی می روند ببینند که از کجا آمده است؟ از امریکا یا بریتانیا؟