«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- وبلاگ کافه مطال مروری کلی بر این کتاب بسیار مهم انداخته است که آن را در این نوشتار نقل می کنیم.
تجربه مدرنیته
نویسنده: مارشال برمن
ترجمان: مراد فرهادپور
نشر طرح نو، اسفند ۸۴
«تجربه
مدرنیته» نوشته مارشال برمن را مراد فرهادپور با نثری شایسته ترجمه کرده
است؛ اثری مشتمل بر پنج فصل، که برمن در آن به قرائت متون ادبی مدرنیستی
«فاوست» گوته، «چشمان مستمندان»، «گم کردن هالهی زرین» بودلر،
«سوارکارمفرغی» پوشکین، «بلوار نوسکی» گوگول و... میپردازد. کتابی
خواندنی، جذاب و نفس گیر، که خواننده را با خود همراه میکند، زیرا مخاطب
میتواند از خلال خوانش این اثر به مقایسهی شرایط حاکم بر زندگی خود، با
ویژگیهای ذکر شده در کتاب بپردازد و به سنجش میزان مدرنشدن زندگی خود دست
یازد و تجربه های زندگیاش را در ذهن خود تداعی کند.
برمن
داستان فاوست گوته را به منظور بازنمایی ابتدای مدرنیته بازگو میکند و
تقریر این اثر را بهانه ای برای تبیین تراژدی توسعه و رشد قرار میدهد. در
فصل دوم، فضای تفکر مارکس را نشان میدهد. در ادامه، با تحلیل آثار
بودلر، مدرنیسم را در خیابانها و فضای شهری جستجو میکند، از آثار گوگول و
داستایوفسکی برای تحلیل مدرنیته در روسیه و وضعیت آن در قرن بیستم کمک
میگیرد و از آلن گینزبرگ برای پرداختن به مدرنیته آمریکایی در قرن بیستم
سود میجوید. در حقیقت، برمن به دنبال آن بوده است که نقشه و طرحی از دنیای
مدرن ترسیم کند، زیرا وی ادبیات را بازنماینده تجربه یک عصر میدانسته و
با طرح این متون در صدد آن بوده است که نشان دهد چطور پیدایش مکانهای
شهری، ایجادگر رفتار، نگرش و تجربه خاص خود بودهاند؟
میتوان با آوردن مثالی از این کتاب، ایده وی را بازگفت:
شهر
پترزبورگ روسیه در سالهای 1855_1825 زیر سلطه نیکلای اول بود و برمن با
خوانش اثر گوگول نشان میدهد که، بلوار نوسکی مجرای کاملی برای حرکت
انسانها و شیوه های نوظهور حمل و نقل سریع و امکانی را برای گردهمآیی
همهی طبقات اجتماعی به وجود آورده است. در نتیجه، از نظر وی حتی حضور یک
بلوار در شهر، ایجادگر هنجارها و قواعدی بدیع بوده؛ هنجارها و قواعد
رفتاریای که به دموکراتیک شدن جامعه انجامیده است.
مدرنیته،مدرنیزاسیون و مدرنیسم
مارشال برمن در مقدمه این کتاب میان سه مفهوم «مدرنیته»، «مدرنیزاسیون» و «مدرنیسم» تفکیک قایل می شود:
مدرنیته:
«وجه خاصى از تجربه حیاتى؛ تجربه زمان و مکان، نفس و دیگران؛ تجربه
امکانات و خطرات زندگى؛ تجربه زیستن در زندگی سرشار از معما و تناقض، دارا
بودن خواست تغییر و همزمان ترس از سردرگمی، آشفتگی و اضمحلال زندگی، زیرا
در این جهان هر آنچه سخت و استوار است دود میشود و به هوا میرود».