«مطالعات فرهنگی و رسانه ایران»- مفهوم بهره وری یک مفهوم عام است. بدین معنا که حوزه های مختلفی را پوشش می دهد و می تواند در هر حوزه تعریف خاصی از آن ارائه کرد. در حوزه فضای مجازی نیز بهره وری شامل طیفی از اقدامات و مفاهیم می شود که اگرچه در کلیت با مفهوم عام بهره وری همخوان است اما جزئیات متفاوت است.
توسعه تکنولوژی های نوین ارتباطی و اطلاعاتی در چند بعد بر پدیده ها تاثیر گذاشته است:
1. زمان
2. مکان
3. محیط
4. انرژی
که این چهار بعد دقیقا می توانند بر بهره وری تاثیر داشته باشند. به عنوان مثال در سیستم سوخترسانی کشور که یک سازمان عریض و طویل است، مجازی شدن از چند جهت و در قالب ابعاد فوق تاثیر گذار باشد. البته پیش از بیان این جهات باید به بهره وری نگاه عمیق تری بیاندازیم. بهره وری به ترکیب اثر بخشی و کارایی می گویند. این بدان معناست که باید کار درست به شکل درست انجام شود تا بدان کار کاری با بهره وری بالا گفته شود. اگر اثربخشی و کارایی بالا باشد بهترین حالت بهره وری و اگر اثربخشی و کارایی هر دو پایین باشد بدترین حالت بهره وری را تجربه می کنیم.
همانطور که اشاره شد توسعه تکنولوژی ها حداقل بر زمان، مکان، محیط و انرژی تاثیر گذاشته است. زمان مفهوم پیشین خود را از دست داده است. در واقع ما دو نوع زمان را تجربه می کنیم. زمان در فضای واقع و زمان در فضای مجازی. مکان نیز فهم دیگری یافته است. وقتی ما باید کاری را در مکانی خاص انجام دهیم زمانی است که فضای مجازی را تجربه نمی کنیم. فضای مجازی قابلیت «از جا کندگی» به بشر داده است. بدین معنا که مکان انسان را برای انجام کارهایش محدود نمی کند . محیط زیست یکی از محورهای اساسی و چالش بر انگیز بشر پس از دستیابی به توسعه بوده است. اینکه آیا این محیط زیست برای آینده نیز باقی خواهد ماند یا خیر؟ باعث شکل گیری اندیشه توسعه پایدار شده است. فضای مجازی حضور و جابجایی بشر را کاهش داده است و این به معنای تحرک کمتر فیزیکی و احتمالا آلودگی کمتر می باشد. انرژی نیز عنصر چهارمی است که تحت تاثیر فضای مجازی قرار می گیرد. استفاده از انرژی های سبز و کم شدن سطح انرژی مورد نیاز برای انجام کارها یکی از ابعاد مثبت مجازی شدن است.
با توجه به این چهار بعد از تغییر می توانیم نگاهی به سیستم سوخترسانی کشور بیاندازیم. که از چند بعد قابل بررسی است:
1. تولید
2. توزیع و پخش
3. مصرف
مجازی شدن در بالا رفتن بهره وری تولید باعث شده است که سیستم های تولید با استفاده از آخرین تکنولوژی های روز دنیا کارایی و اثر بخشی بیشتری داشته باشد. محدودیت نیروی انسانی متخصص در تمام بخش ها با استفاده از مجازی شدن با استفاده از مدیریت از راه دور باعث شده است که سیستم ها همواره در سلامت باشند. گزارش های آنلاین برای شرکت های پشتیبانی باعث پیش بینی هایی می شود که مانع از خواب سیستم های تولید می شوند.
مجازی شدن در توزیع و پخش با استفاده از هوشمند سازی سیستم پخش، از هدر رفت سوخت و خروج مازاد سوخت در کشور به وسیله قاچاق جلوگیری می کند. به عبارت دیگر به پخش عادلانه سوخت در کشور کمک می کند. علاوه بر آن وضعیت آنلاین موجودی سوخت در پمپ بنزین ها باعث می شود تا بتوان مدیریت قوی تری بر پخش سوخت در کشور اعمال کرد.
مصرف نیز تحت تاثیر مجازی شدن قرار دارد. در ابتدا حذف سفرهای غیر ضروری را شاهد هستیم که باعث بالا رفتن بهره وری می شود. شرکت های پخش با ارائه امکاناتی نظیر پمپ بنزین یاب که از طریق تلفن همراه امکان یافتن نزدیک ترین پمپ بنزین را به افراد می دهند باعث می شوند که مسافرت افراد با دغدغه کمتری همراه باشد. ارتباط بهتر مصرف کننده با شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران از طریق این نرم افزار صورت می گیرد و افراد می توانند صدای اعتراض خودشان را نسبت به کم فروشی، گران فروشی، کیفیت بد به راحتی به سازمان های مرتبط منتقل کنند.
در نتیجه مجازی شدن توانسته است به بالا رفتن بهره وری چه از بعد کارایی و چه از بعد اثر بخشی کمک کند.